Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Αναρτήσεις

Προβολή αναρτήσεων από 2018

Jonathan Harris "Το Βυζάντιο και οι Σταυροφορίες"

Η βασική θέση του Harris είναι πως η σύγκρουση Ανατολής-Δύσεως οφείλονταν αποκλειστικά σε διαφορά πολιτικής κο υλτούρας, διαφορετικής ιδεολογίας και διαφορετικών αξιακών συστημάτων. Η ερμηνεία αυτή έρχεται σε αντίθεση με δύο άλλες προσεγγίσεις. Η 1η προσέγγιση είναι του Steven Ranciman, ο οποίος θεωρεί την Δ' Σταυροφορία ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης των πολιτισμών. Στα πλαίσια αυτά κατηγορεί τη Δύση ότι διέπραξε έγκλημα με την άλωση της Βασιλευούσης και την κατάλυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η 2η του Donald Keller αντιλαμβάνεται την έκβαση της Δ' σταυροφορίας ως το αποτέλεσμα μίας σειράς τυχαίων γεγονότων, βασιζόμενη στη "Θεωρία της ιστορικής τυχαιότητος", ενώ παράλληλα υποστηρίζει πως οι πραγματικοί ένοχοι για την κατάληξη αυτή της Σταυροφορίας ήταν οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες. Θα λέγαμε ότι η προσέγγιση του Jonathan Harris προσφέρει μία εναλλακτική θεώρηση η οποία προσεγγίζει περισσότερο την πραγματικότητα. Δεν αποκλείεται η συγκρουσιακή διάθεση

Η εμφάνιση των Τερβίγκων, δηλαδή των Βησιγότθων, στην Θράκη το τελευταίο 4ο του 4ου μ.Χ αιώνος, όπως την παρουσιάζει ο ιστορικός Αμμιανός Μαρκελλίνος

Ο εποικισμός της Θράκης από τους Τερβίγκους (Βησιγότθους) το 376 μ.Χ Ο Αμμιανός Μαρκελλίνος ήταν ιστορικός ελληνικής καταγωγής που έζησε τον 4ο μ.Χ αιώνα. Είναι  γνωστός για το έργο του " Res Gestae" (Πράξεις), το οποίο είναι γραμμένο στην Λατινική. Η διήγηση του Αμμιανού Μαρκελλίνου, για το πως επετράπη το 376 μ.Χ στους Τερβίγκους Γότθους να περάσουν ειρηνικά στα νότια του Δουνάβεως και να εγκατασταθούν στα ρωμαϊκά εδάφη, συγκλονίζει. Προβλέπει τα δεινά που θα φέρουν στην αυτοκρατορία και όντως το 378 μ.Χ ο στρατός του αυτοκράτορος Βάλη, που τους επέτρεψε να εισέλθουν ειρηνικά, υπέστη τρομακτική ήττα στην Αδριανούπολη από τους Γότθους. Στη συνέχεια η πάλη για την επικράτηση, μεταξύ των Τερβίγκων Γότθων (Βησιγότθων) και των ανατολικορωμαίων στο Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος θα αποδειχτεί λυσσαλέα και αιματηρή. Στο απόσπασμα που παρατίθεται ο Αμμιανός Μαρκελλίνος γράφει για την συμφωνία μετεγκατάστασης και τις πρώτες τριβές. Το κείμενο είναι από Αγγλική μετάφραση: A

Ο Ένθρονος Χριστός από τον Άγιο Βιτάλιο της Ραβένας

Γενικά για την Βυζαντινή Τέχνη Η βυζαντινή τέχνη ήταν λατρευτική τέχνη. Η Εκκλησία, ως κτήριο, κτίζεται για να μπαίνει μέσα και να ασκεί τα λατρευτικά του καθήκοντα ο πιστός. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους αρχαιοελληνικούς ναούς, οι οποίο ι κτίζονται με αποκλειστικό σκοπό να στεγάσουν το ομοίωμα του θεού ενώ πι είσοδος στους πιστούς απαγορεύονταν. Η τέχνη την βυζαντινή περίοδο αποσκοπούσε στο να προσφέρει στον άνθρωπο την υπέρβαση σε ανώτερο επίπεδο. Η χριστιανική λατρεία έπρεπε αποτυπώνεται, μέσω της τέχνης, με τέτοιο τρόπο ώστε να μην παραπέμπει στον κόσμο των αισθήσεων όπως τα αρχαιοελληνικά καλλιτεχνήματα, τα οποία διακρίνονταν για την πλαστικότητά τους. Για τους βυζαντινούς η εικόνα θα πρέπει να διδάσκει. Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να ακολουθηθεί συγκεκριμένη τυποποιημένη τεχνική η οποία θα αναπαράγει τις ίδιες μορφές, δίχως να επιδέχεται ανανέωση. Με αυτόν τον τρόπο ακολουθεί πιστά την διδασκαλία. Όπως η χριστιανική διδασκαλία είναι δογματική και δεν

Η πολιορκία της Κωνσταντινουπόλεως από τους Αβάρους και τους Πέρσες το 626 μ.Χ

"ταῖς Περσικαῖς γὰρ Σκυθικαὶ δυνάμεις συνδραμοῦσαι καὶ φάλαγγες ἰσόψαμμοι θηριωδῶν Ἀβάρων, ὡς χείμαρροι βαρύδουποι σὺν ψόφοις συρραγεῖσαι, καθάπερ εἰς μισγάγκειαν τὴν πόλιν ἐπερρόθουν. οἱ Πέρσαι τὰς παρεμβολὰς εἶχον ἀντενωπίους (καὶ μέχρ ι γὰρ Δαμάλεως καὶ τῶν Καλχηδονίων αἱ σφῶν δυνάμεις κέχυντο βαρύθρουν λαλαγοῦσαι), Ἄβαρες πρὸς τοῖς τείχεσιν ἐφήδρευον καὶ Σκύθαι, καὶ πᾶν δεινὸν καὶ πᾶν στυγνὸν ἐφαίνετο προὐμμάτων. ἐκεῖθεν ἤχει φοβερὸν ἡ Σκυθοτρόφος Σκύλλα, ἐντεῦθεν τῆς Χαρύβδεως ἠνοίγετο τὸ στόμα, καὶ μέσον ἐχειμάζετο τῆς πόλεως τὸ σκάφος, καὶ πανταχόθεν κίνδυνος καὶ πανταχόθεν σάλος. ὁ δὲ καιρός, ὡς ἔοικε, φιλονεικῶν ὁ τότε ἄλλο μηδὲν παραλιπεῖν μεῖζον κακὸν ἀνθρώποις, καὶ πᾶσαν περιταύριον ἤγειρεν ἐθναρχίαν· ἀκρίδα μυριόπτερον εἴποι τις ἂν εὐστόχως. καὶ γάρ τοι συμπηξάμενοι θαλαττοπόρα σκάφη Ταυροσκυθῶν οἱ φύλαρχοι τῶν ἀγριοκαρδίων, καὶ πλῆθος ἀπειράριθμον τοῖς σκάφεσιν ἐνθέντες, ἐπῄεσαν καλύπτοντες τὰ νῶτα τῆς θαλάσσης τοῖς λεμβαδίοις τοῖς πυκνοῖς, τοῖς αὐτοξύλοις πλό

Ένας οικονομικός-εμπορικός αποκλεισμός κατά τον Μεσαίωνα

Στο βιβλίο-οδηγία "De Administrando Imperio" προς τον υιό του Ρωμανό Β' (959-963) ο Κωνσταντίνος Ζ' (945-959), μεταξύ άλλων, δίνει οδηγίες για το πως πρέπει να γίνεται ένας σωστός οικονομικός και εμπορικός αποκλεισμός.   Όσοι έρχονται σε ρήξη με την αυτοκρατορ ία, πέραν των άλλων, έχουν να αντιμετωπίσουν και τον οικονομικό πόλεμο αυτής. Το παράδειγμά μας αφορά τους Χερσωνίτες (κατοίκους της Χερσώνος στην Κριμαία). Εκεί ο Κωνσταντίνος δίδει αυστηρότατες εντολές, οι οποίες έχουν να κάνουν, αφ' ενός με τον αποκλεισμό των εμπορευμάτων τους από τα αυτοκρατορικά λιμάνια, αφ' ετέρου την απαγόρευση εξαγωγής σιτηρών σε αυτούς. Αυτό που λαμβάνει χώρα στις ημέρες μας με τα οικονομικά μέτρα και αντίμετρα αποκλεισμού το εφήρμοζαν ήδη οι Βυζαντινοί κατά τον Μεσαίωνα, όπως και διάφορες άλλες τεχνικές (π.χ proxy wars, πόλεμοι διά αντιπροσώπων δηλαδή, οικονομική και τεχνική βοήθεια σε συμμάχους κ.ο.κ). "Ἰστέον, ὅτι εἰ ἀντάρωσί ποτε οἱ τοῦ κάστρου Χερσ

Επιστολή Φωτίου στον νεοβαπτισθέντα Βούλγαρο ηγεμόνα Βόρι-Μιχαήλ

Επιστολή του Φωτίου στον άρτι βαπτισθέντα Βόρι-Μιχαήλ της Βουλγαρίας εν είδει κατόπτρου ηγεμόνος. Το 863 ο Πάπας Νικόλαος αμφισβήτησε την κανονικότητα της εκλογής του Φωτίου, η οποία έλαβε χώρα το 858, συγκαλώντας Εκκλησιαστική Σύνοδο στην Ρώμη. Είχε προηγηθεί το 862 το κάλεσμα του ηγεμόνος της Μοραβίας Ρατισλάβου στους Βυζαντινούς για βυζαντινομοραβική συμμαχία και συνακόλουθα τον εκχριστιανισμό  των Μοραβών. Όπερ και εγένετο. Ο Φώτιος έστειλε τους Κύριλλο και Μεθόδιο. Αντιδρώντας σε αυτή την βυζαντινή κίνηση οι Φράγκοι της Βαβαρίας επιχείρησαν να προσεταιριστούν τους Βούλγαρους και έτσι αποφάσισαν να τους εκχριστιανίσουν σύμφωνα με το τυπικό της Εκκλησίας της Ρώμης. Η αντίδραση των Βυζαντινών ήταν άμεση. Να υπενθυμίσουμε πρώτα ότι το 863 συνέτριψαν τις ενωμένες αραβοπαυλικιανές δυνάμεις στον ποταμό Λαλακάοντα. Στην πραγματικότητα τις εξολόθρευσαν. Ο ίδιος ο επικεφαλής Εμίρης Αμρ Αλ Ακτά έπεσε στο πεδίο της μάχης. Το αποτέλεσμα ήταν καίριο. Η μάχη αυτή θεωρείται σημεί

Η πειρατική εκστρατεία των Νορμανδών στην Ελλάδα το 1147

Η πειρατική εκστρατεία στην Ελλάδα των Νορμανδών του Ρογήρου Β' το 1147 (επί βασιλείας Μανουήλ Α' 1143-1180) υπό τον Γεώργιο εξ Αντιοχείας έλαβε χώρα εν' όψει της Β' Σταυροφορίας με επικεφαλείς τους βασιλιάδες Γαλλίας και Γερμανίας Λουδοβίκο Ζ' και Κορράδο Γ'. Οι Νορμανδοί κυρίευσαν πρώτα την Κέρκυρα. Οι Κερκυραίοι υπεδέχθησαν τον στόλο του Γεωργίου ως απελευθερωτές γιατί στέναζαν κάτω από βαρειά φορολογία. Στη συνέχεια οι Νορμανδοί πειρατές κατέβηκαν νοτιότερα και λεηλάτησαν τα παράλια της Εύβοιας, την Αθήνα, την Θήβα και την Κόρινθο. Στην επιστροφή τους οι Νορμανδοί πήραν μαζί τους τούς παραγωγούς μετάξης για να τους εγκαταστήσουν στην επικράτειά τους. Έτσι το Βυζάντιο υπέστη ισχυρή οικονομική ζημιά αφού απόλεσε το μονοπώλιο της κατασκευής μεταξιού. "ἐπειδὴ γὰρ ὁ μὲν Ξηρὸς ἐς Βυζάντιον ἐπανιὼν τὸν βίον κατέστρεψε, δίκην οὔπω τῶν τετολμημένων δούς, βασιλεὺς ὅσα καὶ ἀθύρμασι ταῖς ἐκείνου πρεσβείαις προσεσχηκὼς Ῥογέριον αὐτὸν χαίρειν εἴα·

Εὐσταθίου τοῦ Θεσσαλονίκης συγγραφὴ τῆς κατ’ αὐτὴν ἁλώσεως

Ο Ευστάθιος χρημά τισε Επίσκοπος Θεσσαλονίκης από το 1178 έως την κοίμησή του (το 1195 ή το 1196). Επρόκειτο για έναν λόγιο ιερωμένο που είχε άριστη γνώση της ελληνικής καθώς και της ρητορικής τέχνης (ήταν καθηγητής ρητορικής: μαΐστωρ ῥητόρων). Ανέλαβε να συγκεντρώσει τα σχόλια προγενεστέρων μελετητών πάνω στα Ομηρικά Έπη, τα οποία και επιμελήθηκε εξαιρετικώς στο έργο του: "Παρεκβολαί εις την Ομήρου Ιλιάδα και Οδύσσεια". Ο Ευστάθιος είναι επίσης γνωστός για την συγγραφή του ιστορικού της δεύτερης αλώσεως της Συμβασιλευούσης το 1185 από τους Νορμανδούς. Είχε προηγηθεί η άλωσις του 904 από τον Βυζαντινό εξωμότη Λέοντα τον Τριπολίτη. Ο Ευστάθιος, καίτοι αντετάχθη στους Δυνατούς της Θεσσαλονίκης, εν τούτοις συνετάχθη παρά τω πλευρώ του Ισαακίου Β' Αγγέλου το 1185 (1185-1195) και κατά του Ανδρονίκου Κομνηνού (1183-1185). Ο Ισαάκιος υποστηρίζονταν από την πλευρά των Δυνατών ενώ ο Ανδρόνικος είχε εξαπολύσει ανελέητο κυνήγι κατά αυτών θέλοντας να μιμηθεί τον Βασίλειο

Ιστοριογραφικές πηγές για το Βυζάντιο

Οι πηγές, από τις οποίες αντλούμε πληροφορίες για την Βυζαντινή αυτοκρατορία, είναι δύο ειδών: οι άμεσες και οι έμμεσες. Ως άμεσες πηγές έχουμε τις εξής: ·        Νομοθεσία, για παράδειγμα ο Codex Theodosianus ή το Corpus   Iuris Civilis —   Πρακτικά και κανόνες των Οικουμενικών Συνόδων —   Πρακτικά και κανόνες τοπικών Συνόδων —   Τα διάφορα έγγραφα που σώζονται (κυρίως σε παπύρους), κρατικά ή ιδιωτικά —   Επιγραφές, π.χ επιτύμβιες, επιγραφές μνημείων κ.λ.π —   Σφραγίδες, π.χ Χρυσόβουλα, Αργυρόβουλα, Μολυβδόβουλα —   Νομίσματα, π.χ ο βυζαντινός Σόλιδος, τα αργυρά Μιλιαρέσια, ή οι χάλκινες Φόλλεις —   Μνημεία —   Έργα Μικροτεχνίας, π.χ από Σμάλτο, Ελεφαντοστό κ.λ.π —   Μικρογραφίες, π.χ από το Χειρόγραφο του Σκυλίτζη —   Έργα πρακτικής χρησιμότητας για την κρατική διοίκηση και την στρατιωτική οργάνωση, π.χ για θέματα εθιμοτυπίας ή ιεραχικής τάξεως όπως τα έργα του Κωνσταντίνου του Ζ’ του Πορφυρογέννητου (945-959) —   Εκκλησιαστικά τακτικά ( Notita