Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Οι πολιτικοθρησκευτικές αλλαγές κατά τον 8ο αιώνα


Το Βυζαντινό κράτος και η Ευρώπη το 8οο

Ο 8ος αιών τόσο για το Βυζάντιο όσο και για την Δυτική Ευρώπη είναι πολύ σημαντικός. Η Εικονομαχία που δεσπόζει στο βυζαντινό κράτος θα οδηγήσει στην μετάβασή του στους καθεαυτό μεσαιωνικούς χρόνους και στην αλλαγή της πολιτικής του ιδιοσυστασίας. Από τούδε και στο εξής θα εμφανιστούν πολύ ισχυροί Πατριάρχες οι οποίοι θα επιδιώξουν να συγκυβερνήσουν, αν όχι να κυβερνήσουν (Φώτιος, Νικόλαος Μυστικός, Μιχαήλ Κηρουλάριος αργότερα) την ανατολική αυτοκρατορία. Παράλληλα, η έως τότε κατακερματισμένη Δύση αρχίζει να συσπειρώνεται μέσα από τους Καρολίδες, οι οποίοι με την βοήθεια του Πάπα διεκδικούν μερίδιο στην οικουμενικότητα. Το ισοζύγιο ανατρέπεται και εκεί που άλλοτε η πολιτική ηγεσία (Βυζάντιο) ήταν ακλόνητη, τώρα αποκτά ανταγωνιστές. Εκεί, πάλι, που η θρησκευτική ηγεσία (Παπική Εκκλησία) εθεωρείτο οικουμενική και μοναδική αρχίζει η διαδικασία αμφισβητήσεως των πρωτείων της.

"Την περίοδο της εικονοκλαστικής κρίσεως χαρακτηρίζει ένας αισθητός περιορισμός του πολιτικού ορίζοντα. Ατόνισε η αρχή της οικουμενικότητος της αυτοκρατορίας και κατέρρευσε η η βυζαντινή δύναμη στην Δλυση. Η εκκλησιστική πολιτική των εικονομάχων αυτοκρατόρων και η αδιαφορία τους για το δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας είχαν σαν αποτέλεσμα να επιταχυνθεί η διαφοροποίηση Βυζαντίου και Δύσεως και έτσι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεισ, που μετά την ίδρυση του εκκλησιαστικού κράτους του Πάπα ωδήγησαν στην στέψη του Καρλομάγνου σε αυτοκράτορα. Την εποχή όμως που κλονιζόταν η ιδέα της παγκοσμιότητος του βυζαντινού κράτους περιοριζόταν ταυτόχρονα με την ανεξαρτοποίηση της Ανατολής και η οικουμενική διάσταση της ρωμαϊκής Εκκλησίας. Το πρώτο βήμα έκανε ο εικονομάχος αυτοκράτωρ Λέων ο Γ' όταν έθεσε υπό την δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως το μεγαλύτερο μέρος της Βαλκανικής χερσονήσου και τη νότιο Ιταλία. Πάντως τοι Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως μόνο μετά την κατάπαυση της εικονοκλαστικής έριδας κατόρθωσε να ανταγωνιστεί τον παπισμό με ίσους όρους και να αναλάβει τον αγώνα εναντίον του. Όπως η δυτική αυτοκρατορία δημιουργήθηκε σε βάρος της παγκοσμιότητος του βυζαντνού κράτους, το ίδιο ακριβώς και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως ανυψώνεται τώρα σε βάρος της οικουμενικότητος της ρωμαϊκής Εκκλησίας. Η διαδικασία αυτή ολοκληρώνεται σε δύο φάσεις. Η πρώτη, που το Βυζάντιο ήταν εξασθενημένο, συμπίπτει με την περίοδο της κρίσεως, ενώ η δεύτερη, κατά την οποία το Βυζάντιο αποκατέστησε την ισορροπία πάνω σε καινούργια βάση, επισημαίνει μία μέα εποχή, που αρχίζει με τον σθεναρό αγώνα του Φωτίου."
Georg Ostrogosky

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Οι Δήμοι και ο ρόλος τους στο βυζαντινό κράτος

Οι «Δήμοι» στο Βυζάντιο αποτελούν κατάλοιπο των δημοκρατικών θεσμών. Αρχικά λειτουργούσαν ως λαϊκές ομάδες οι οποίες, στη συνέχεια, μετεξελίχθησαν σε αθλητικά σωματεία τα οποία είχαν επιφορτιστεί με την οργάνωση των ιππικών αγώνων.   Με την πάροδο του χρόνου, αυτά τα σωματεία απέκτησαν υπολογίσιμη πολιτική ισχύ. Από μαρτυρίες τις οποίες έχουμε η δραστηριότητά τους λάμβανε χώρα σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, τόσο στον ελλαδικό χώρο (Ρόδος, Γόρτυνα, Νέα Αγχίαλος κ.ά)  όσο και στη Μικρά Ασία (Μίλητος, Έφεσος Κύζικος, Πριήνη, Στρατονίκεια κ.ά), την Ανατολή (Αντιόχεια, Ιερουσαλήμ, Καισάρεια Παλαιστίνης, Έμεσα κ.ά) και την Αίγυπτο (Αλεξάνδρεια, Οξύρυγχος, Αντινόη κ.ά). Οι Δήμοι διακρίνονταν από τον χρωματισμό που είχαν τα εμβλήματά τους. Έτσι είχαμε τους Πράσινους, τους Λευκούς, τους Βένετους και τους Ρούσιους. Δηλαδή τέσσερις ξεχωριστούς Δήμους.  Επισήμως δεν είχαν κάποια πολιτική εξουσία. Από τον 5ο αιώνα οι αρχηγοί τους διο...

Ιστοριογραφικές πηγές για το Βυζάντιο

Οι πηγές, από τις οποίες αντλούμε πληροφορίες για την Βυζαντινή αυτοκρατορία, είναι δύο ειδών: οι άμεσες και οι έμμεσες. Ως άμεσες πηγές έχουμε τις εξής: ·        Νομοθεσία, για παράδειγμα ο Codex Theodosianus ή το Corpus   Iuris Civilis —   Πρακτικά και κανόνες των Οικουμενικών Συνόδων —   Πρακτικά και κανόνες τοπικών Συνόδων —   Τα διάφορα έγγραφα που σώζονται (κυρίως σε παπύρους), κρατικά ή ιδιωτικά —   Επιγραφές, π.χ επιτύμβιες, επιγραφές μνημείων κ.λ.π —   Σφραγίδες, π.χ Χρυσόβουλα, Αργυρόβουλα, Μολυβδόβουλα —   Νομίσματα, π.χ ο βυζαντινός Σόλιδος, τα αργυρά Μιλιαρέσια, ή οι χάλκινες Φόλλεις —   Μνημεία —   Έργα Μικροτεχνίας, π.χ από Σμάλτο, Ελεφαντοστό κ.λ.π —   Μικρογραφίες, π.χ από το Χειρόγραφο του Σκυλίτζη —   Έργα πρακτικής χρησιμότητας για την κρατική διοίκηση και την στρατιωτική οργάνωση, π.χ για θέματα εθιμοτυπίας ή ιεραχικής τάξεως όπως τα έργα του Κω...

Βυζαντινή Επιγραφική - Οι πρώτοι αιώνες 4ος-6ος

Μορφές των Γραμμάτων κατά τους αιώνες από τον 4 ο  έως τον 6 ο Κόρινθος, Αρχαιολογικό Μουσείο ΕΝΘΑΔΕ ΚΙΤΕ ΜΑΡΙΑ ΣΩΦΡΩΝ ΓΥΝΗ ΕΥΠΛΟΥ ΗΝΙΟΧΟΥ ΟΣ ΑΓΟΡΑΣΑΣ ΤΗΝ ΛΗΝΟΝ ΕΥΠΛΟΥΣ ΠΑΡΑ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥ ΧΡΥΣΙΝΟΥ ΕΝΟΣ ΗΜΥΣΥ ΚΑΙ ΔΟΥΣ ΤΑΣ ΤΙΜΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΩ ΚΑΙ ΛΑΒΩΝ ΕΞΟΥΣΙΑΝ ΠΑΡ ΑΥΤΟΎ ΕΠΕΘΗΚΑ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟΝ ΕΤΕΛΕΥ ΤΗΣΕΝ ΔΕ Η ΜΑΚΑΡΙΑ ΤΗ ΠΡΟ ΙΑ ΚΑΛΑΝΔΟΝ ΣΕΝΤΕΝΒΡ(ΙΟΝ) Νικόπολη (πρωτεύουσα επαρχίας Ηπείρου) Βασιλική Αγίου Δημητρίου ΩΚΕΑΝΟΝ ΠΕΡΙΦΑΝΤΟΝ ΑΠΙΡΙΤΟΝ ΕΝΘΑ ΔΕΔΟΡΚΑΣ ΓΑΙΑΝ ΜΕΣΣΟΝ ΕΧΟΝΤΑ ΣΟΦΟΙΣ ΙΝΔΑΛΜΑΣΙ ΤΕΧΝΗΣ ΠΑΝΤΑ ΠΕΡΙΞ ΦΟΡΕΟΥΣΑΝ ΟΣΑ ΠΝΙΕΙ ΤΕ ΚΑΙ ΕΡΠΕΙ ΔΟΥΜΕΤΙΟΥ ΚΤΕΑΝΟΝ (έργο) ΜΕΓΑΘΥΜΟΥ ΑΡΧΙΕΡΗΟΣ Ασημένιος Σταυρός από τη Συρία (βρίσκεται στη Βαλτιμόρη) ΥΠΕΡ ΕΥΧΗΣ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΥΗΟΥ ΣΥΜΕΟΝΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΤΩΝ ΤΟΝ ΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΝ ΑΥΤΟΝ Οι Επιστήμες που ασχολούνται με τη γραφή είναι: ·         Επιγραφική ·         Διπλωματική (αρχειακά έγγραφα) · ...