Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Jonathan Harris "Το Βυζάντιο και οι Σταυροφορίες"



Η βασική θέση του Harris είναι πως η σύγκρουση Ανατολής-Δύσεως οφείλονταν αποκλειστικά σε διαφορά πολιτικής κουλτούρας, διαφορετικής ιδεολογίας και διαφορετικών αξιακών συστημάτων. Η ερμηνεία αυτή έρχεται σε αντίθεση με δύο άλλες προσεγγίσεις.
Η προσέγγιση είναι του Steven Ranciman, ο οποίος θεωρεί την Δ' Σταυροφορία ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης των πολιτισμών. Στα πλαίσια αυτά κατηγορεί τη Δύση ότι διέπραξε έγκλημα με την άλωση της Βασιλευούσης και την κατάλυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Η του Donald Keller αντιλαμβάνεται την έκβαση της Δ' σταυροφορίας ως το αποτέλεσμα μίας σειράς τυχαίων γεγονότων, βασιζόμενη στη "Θεωρία της ιστορικής τυχαιότητος", ενώ παράλληλα υποστηρίζει πως οι πραγματικοί ένοχοι για την κατάληξη αυτή της Σταυροφορίας ήταν οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες.
Θα λέγαμε ότι η προσέγγιση του Jonathan Harris προσφέρει μία εναλλακτική θεώρηση η οποία προσεγγίζει περισσότερο την πραγματικότητα. Δεν αποκλείεται η συγκρουσιακή διάθεση, σε συνδυασμό με τον τυχοδιωκτισμό των δυτικών και την ληστρική αδηφαγία των Βενετών. Εξάλλου, ήταν ήδη σαφές (από τη μελέτη των πηγών) ότι αναζητούσαν μία αφορμή, ένα πρόσχημα για να διαλύσουν το Βυζαντινό κράτος (εάν δεν τους την προσέφερε ο Αλέξιος ο Δ', αργά ή γρήγορα, θα το έπραττε κάποιος άλλος), καθόσον ήταν ενήμεροι της αδυναμίας του. Βλέπετε η αδυναμία προκαλεί τον άλλον, τον βάζει στον πειρασμό. Παράδειγμα προς αποφυγήν για τις ημέρες μας αναφορικά με την Τουρκία.
Βασικά, για να καταθέσουμε μία ακόμη άποψη, οι Σταυροφορίες ήταν, στην πραγματικότητα, η θρησκευτική επικάλυψη πολιτικών σκοπιμοτήτων. Καταλυτική ήταν η 4η η οποία και κατέλυσε το βυζαντινό κράτος. Με βάση τα στοιχεία της αρχηγικής σύνθεσης και της έκβασης μοιάζει με την 1η, κατά την οποία οι Σταυροφόροι κατέλαβαν την Ιερουσαλήμ (1099). Οι ομοιότητες των 2 αυτών Σταυροφοριών εντοπίζονται στα εξής:
1. Οι Επικεφαλής τόσο στην Α' Σταυροφορία όσο και στη Δ' ήταν Ευγενείς. Στην Α' Σταυροφορία (εξαιρουμένου του Πέτρου του Ερημίτου) τέθηκαν επικεφαλείς οι Αντεμάρ του Πουί (απεσταλμένος του τότε Πάπα Ουρβανού του Β', ο Ροβέρτος της Νορμανδίας, ο Βοημούνδος του Τάραντα, ο Ούγος των Βερμαντουά, ο Ραϋμόνδος Δ' της Τουλούζης, ο Ροβέρτος της Φλάνδρας και ο Γοδεφρείδος του Μπουγιόν. Στην κρίσιμη Δ' Σταυροφορία οι βασικοί υποκινητές ήταν ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ' και ο Δόγης της Βενετίας Ερρίκος Δάνδολος ενώ οι ευγενείς που εξεστράτευσαν ως οι κεφαλές της ήταν ο Βονιφάτιος ο Μομφερατικός και ο Βαλδουίνος της Φλάνδρας.
2. Ο τελικός στόχος και στις δύο αυτές Σταυροφορίες επετεύχθη. Έτσι το αποτέλεσμα της Α' Σταυροφορίας ήταν η κατάκτηση των Αγίων Τόπων και της Ιερουσαλήμ. Ενώ στη Δ' το κέρδος ήταν πολύ μεγαλύτερο καθώς οι Σταυροφόροι άλωσαν την Κωνσταντινούπολη και κατέλυσαν το Βυζαντινό κράτος. Να υπενθυμίσουμε ότι τόσο στη Β' όσο και στη Γ' οι επικεφαλείς ήταν Βασιλείς (στη Β' επικεφαλείς ήσαν ο βασιλιάς της Γαλλίας Λουδοβίκος Ζ' και ο βασιλιάς Κονράδος Γ' της Γερμανίας και στη Γ' οι βασιλείς της Αγγλίας Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, Γερμανίας Φρειδερίκος Α' Βαρβαρόσσα, Γαλλίας Φίλιππος Αύγουστος Β') ενώ οι στόχοι τους δεν επετεύχθησαν και γύρισαν άπρακτοι.

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Οι Δήμοι και ο ρόλος τους στο βυζαντινό κράτος

Οι «Δήμοι» στο Βυζάντιο αποτελούν κατάλοιπο των δημοκρατικών θεσμών. Αρχικά λειτουργούσαν ως λαϊκές ομάδες οι οποίες, στη συνέχεια, μετεξελίχθησαν σε αθλητικά σωματεία τα οποία είχαν επιφορτιστεί με την οργάνωση των ιππικών αγώνων.   Με την πάροδο του χρόνου, αυτά τα σωματεία απέκτησαν υπολογίσιμη πολιτική ισχύ. Από μαρτυρίες τις οποίες έχουμε η δραστηριότητά τους λάμβανε χώρα σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, τόσο στον ελλαδικό χώρο (Ρόδος, Γόρτυνα, Νέα Αγχίαλος κ.ά)  όσο και στη Μικρά Ασία (Μίλητος, Έφεσος Κύζικος, Πριήνη, Στρατονίκεια κ.ά), την Ανατολή (Αντιόχεια, Ιερουσαλήμ, Καισάρεια Παλαιστίνης, Έμεσα κ.ά) και την Αίγυπτο (Αλεξάνδρεια, Οξύρυγχος, Αντινόη κ.ά). Οι Δήμοι διακρίνονταν από τον χρωματισμό που είχαν τα εμβλήματά τους. Έτσι είχαμε τους Πράσινους, τους Λευκούς, τους Βένετους και τους Ρούσιους. Δηλαδή τέσσερις ξεχωριστούς Δήμους.  Επισήμως δεν είχαν κάποια πολιτική εξουσία. Από τον 5ο αιώνα οι αρχηγοί τους διορίζονταν από τον αυτοκρά

ΜΕΛΕΤΗ ΧΑΛΚΙΝΟΥ ΦΟΛΛΕΩΣ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Περιγραφή Νομίσματος και σκιαγράφηση ιστορικού πλαισίου, εντός του οποίου εξεδόθη “ο δε αυτός βασιλεύς προεχειρίσατο κόμητα λαργιτιώνων Εν Κωνσταντινουπόλει τον από υπάτων Ιωάννην τον Παφλαγόνα τον λεγόμενον Καϊάφαν` όστις άπαν το προχωρόν κέρμα το λεπτόν εποίησε φολλερά προχωρείν εις πάσαν την Ρωμαϊκήν κατάστασιν έκτοτε” Ιωάννης Μαλάλας “Χρονογραφία” (για τους Φόλλεις που έκοψε ο Αναστάσιος) Ι. Εισαγωγή Η βυζαντινή νομισματική συνέχισε την ρωμαϊκή παράδοση της εκδόσεως τριών διαφορετικών νομισμάτων. Το ρωμαϊκό κράτος είχε σε κυκλοφορία χρυσά, αργυρά και χάλκινα νομίσματα. Το βυζαντινό το μιμήθηκε, μόνο που οι ονομασίες των νομισμάτων άλλαξαν. Το χρυσό ρωμαϊκό Aureus διεδέχθη ο χρυσούς Solidus, το αργυρό δηνάριο (Denarius) αντικαταστάθηκε από το Μηλιαρέσιον ενώ το χάλκινο Σεστέρτιο (Sestertius) έδωσε την θέση του στον Φόλλι. Η βυζαντινή νομισματική κυριαρχία είναι καθολική κατά την διάρκεια των μεσαιωνικών χρόνων. Σημείο καμπής αποτελεί ο 11ος αιώνας και

Ιστοριογραφικές πηγές για το Βυζάντιο

Οι πηγές, από τις οποίες αντλούμε πληροφορίες για την Βυζαντινή αυτοκρατορία, είναι δύο ειδών: οι άμεσες και οι έμμεσες. Ως άμεσες πηγές έχουμε τις εξής: ·        Νομοθεσία, για παράδειγμα ο Codex Theodosianus ή το Corpus   Iuris Civilis —   Πρακτικά και κανόνες των Οικουμενικών Συνόδων —   Πρακτικά και κανόνες τοπικών Συνόδων —   Τα διάφορα έγγραφα που σώζονται (κυρίως σε παπύρους), κρατικά ή ιδιωτικά —   Επιγραφές, π.χ επιτύμβιες, επιγραφές μνημείων κ.λ.π —   Σφραγίδες, π.χ Χρυσόβουλα, Αργυρόβουλα, Μολυβδόβουλα —   Νομίσματα, π.χ ο βυζαντινός Σόλιδος, τα αργυρά Μιλιαρέσια, ή οι χάλκινες Φόλλεις —   Μνημεία —   Έργα Μικροτεχνίας, π.χ από Σμάλτο, Ελεφαντοστό κ.λ.π —   Μικρογραφίες, π.χ από το Χειρόγραφο του Σκυλίτζη —   Έργα πρακτικής χρησιμότητας για την κρατική διοίκηση και την στρατιωτική οργάνωση, π.χ για θέματα εθιμοτυπίας ή ιεραχικής τάξεως όπως τα έργα του Κωνσταντίνου του Ζ’ του Πορφυρογέννητου (945-959) —   Εκκλησιαστικά τακτικά ( Notita